Son 3 gün boyunca uzun ve zorlu geçen tüm çabalara rağmen krizler galip geldi. Öncelikle bu, gerçekten çok ağır bir durum. Yaklaşık 2 yılın ardından bu yol tekrar göründü. Bu kaybın ne kadar ağır olduğunu tarif etmek zor. Ama her şeyden önce bilmelisin ki bu da hayatın bir parçası. Hayatta bazen her şeyin tamamen dağılması gerekir ki, yeniden güçlenip yola devam edebilesin. Şu an yaşadığın kaybın sebebi her ne kadar iç yakıcı olsa da, buna dayanmalı ve kendini toparlamalısın. Hayat her zaman devam etmeli. Şimdi her şeyi detaylıca analiz et ve bir daha, ama bir daha, tüm hayatına mal olabilecek böyle bir hata yapma!
Her şey aslında yavaş yavaş başladı ve aylara yayılan bir süreç haline geldi. Bu süreçteki temel dayanaklar neydi? İrade ve düzen! Hayatta bir şeyler ters gitmeye başladığında beyin eski kötü alışkanlıkları yardıma çağırır. Sende de geçmişten kalan bağımlılık yeniden devreye girdi. Bu ilk kez olmuyordu; geçmişte de yaşandı ama başarıyla üstesinden gelinmişti. Neden? Çünkü devam eden bir düzen vardı. Günlük rutinler, takip edilen temel kurallar, çok ciddi önleyici mekanizmalar (günlük rapor yazmak, Notion tekrarları yapmak) vardı. Tüm bunlar iradeni krizlere karşı sağlam tutuyor, hataları hızlıca fark edip toparlanmanı sağlıyordu.
Peki son 5 ayda ne oldu? Hayatta bazı şeyler yolunda gitmedi. Kişisel yaşam, depresyon ve sorunlarla geçti. Bu da doğal olarak krizleri yeniden beraberinde getirecekti. Ama bu sefer bazı şeyler çok daha farklı olmaya başladı…
Zaten hayatta bazı şeylerden memnun değildin ve yarı-depresif bir hal içindeydin. Bu meseleyle doğrudan ilgili değil; çünkü hayatta her zaman problemler olabilir. Mesele, onlara rağmen süreci korumaktır. Ama sen yavaş yavaş düzenin temelini oluşturan pek çok şeyi bırakmaya başladın. Öncelikle, günlük rapor yazmayı ve Notion tekrarlarını bıraktın. O an için normal görünüyordu; ne bir kriz vardı ne başka bir şey. Bu ilk hataydı. Azaltılabilirdi ama tamamen bırakılmamalıydı! Bu, süreci denetleyen mekanizmalardan biriydi.
Sonrasında uyku düzeni bozulmaya başladı. Avrupa’da olduğun dönemde ruh halin giderek karıştı ve uyku ve sabah rutinleri terk edildi. Artık takip edilen standart bir düzen kalmamıştı. O an etkisi hissedilmedi ama yaklaşmakta olan felaketin işaretleri bunlardı. Bu standartların terk edilmesi, duygusal çöküş ya da kriz anında toparlanman için gereken irade gücünün kaybolmasına neden olacaktı.
Daha sonra ise meditasyon bırakıldı. Bu, yapılan en büyük hatalardan biriydi. Çünkü meditasyon, düzenli olarak iradeye çok önemli bir destek sağlıyordu ve bu sürecin temel taşlarından biriydi. Böylece çöküş sürecinin başlaması için her şey hazırlandı ve ikinci aşamaya geçildi.
Sürecin temel taşlarının terk edilmesiyle birlikte duygusal denge bozuldu ve mevcut depresyon giderek ağırlaştı. Bu standartlar, seni bir şeyler yapmaya zorladığı için ruh halini de koruyordu. Artık o da kalmamıştı. Ruh halinin bozulmasıyla birlikte beyin çözüm aramaya başladı ve zamanla derinlerde kaybolmuş olan bağımlılığın yeniden yüzeye çıkmaya başladı. İzlediğin her şeyden azar azar tetiklenmeye başladın. İraden de giderek zayıfladığı için engel olmak zorlaşıyordu. Hatta, günlük rapor ve Notion tekrarları da durdurulduğu için, tüm bunların farkına varmak bile çok geç oldu. Çünkü sağlıklı düşünce de depresyonla birlikte zarar görmüştü.
İlk "rüya" (dream) Mayıs ayında yaşandı. O zaman kendini biraz toparlayabildin. Ama bu kısa sürdü; çünkü tekrar standart bir düzen kuramadın. Son "relaps"in üzerinden çok zaman geçtiği için artık sonuçlarını da göremez olmuştun. Halbuki Notion tekrarlarını sürdürseydin, bunu fark edebilirdin. Büyük bir çatlak oluşmuştu. Neyse, sonraki bir ay içinde bu durum giderek ağırlaştı. O kadar yavaş ilerledi ki ciddi önlem almakta çok geç kaldın. İlk kez Temmuz’da çok ciddi bir rüya yaşandı ve çöküş resmen başladı.
Bu son çöküş aşamasında bazı şeyleri fark etmekte korkunç derecede geç kaldın; çünkü Notion tekrarlarını yapmıyordun, birçok şey unutulmuştu. Yapman gereken şey, en kısa sürede standartları geri getirmek ve iradeni yeniden inşa etmeye başlamak olmalıydı. Ama geç kaldın. Onun yerine ağır bir “Çalışma ve Disiplin Programı”na devam ettin. Bunun iradeni güçlendireceğini düşünüyordun ama aksine, seni daha da zayıflatıyordu. Çünkü bu, sende stres yaratıyordu. Bu da sürece ait olmayan başka bir hayat probleminin sonucuydu. Eğer standart rutinler yerli yerinde olsaydı, bu problem de süreci bozmadan çözülebilirdi.
Ama olmadı. Ve bu durumun sonuçlarını her şeyin mahvolduğu son 3 güne kadar göremedin. Artık iraden tamamen çökmüştü. Rüyalara ve relapslara dayanamaz hale gelmiştin. Ciddi bir direniş gösterdin ama bazı şeyler için artık çok geçti. Stres krizleri bir yandan seni mahvediyor, bir yandan da standartları geri getiremiyordun; çünkü krizler tüm ruh halini ve enerjini yok ediyordu. Sonunda, kaçınılmaz olan relaps gerçekleşti.
Artık 2 yıllık bir sürecin nasıl çöktüğünü fark ettin. Bundan sonra yapman gereken şey, tüm bu yaşananlardan öğrendiklerinle hayata yeniden devam etmek. Ama artık bir şeye daha çok dikkat etmelisin: sürecin sürdürülebilirliği. İradeni yeniden inşa ederken önce "chaser" krizleri, sonra ise "fırsat" krizleri gelecek. Fırsat krizleri, sürecin ilk aylarında en küçük bir boşlukta bile seni mahvedebilecek krizlerdir.
Örneğin:
Bunlar ilk zamanlarda başarılı şekilde uygulansa bile, sonraki 3–4 ay boyunca oluşacak en küçük bir açık süreci anında yok edebilir. Bu nedenle her şeyi detaylı şekilde hazırlamalı ve yeni sürece buna göre başlamalısın.
Standartların bozulması, düzeni – yani iradeyi ayakta tutan temel taşları – zayıflattı. Bu da hayattaki problemler krizleri yeniden tetiklediğinde tamamen savunmasız kalmana neden oldu.
Bu kadar.
Analiz
Her şey aslında yavaş yavaş başladı ve aylara yayılan bir süreç haline geldi. Bu süreçteki temel dayanaklar neydi? İrade ve düzen! Hayatta bir şeyler ters gitmeye başladığında beyin eski kötü alışkanlıkları yardıma çağırır. Sende de geçmişten kalan bağımlılık yeniden devreye girdi. Bu ilk kez olmuyordu; geçmişte de yaşandı ama başarıyla üstesinden gelinmişti. Neden? Çünkü devam eden bir düzen vardı. Günlük rutinler, takip edilen temel kurallar, çok ciddi önleyici mekanizmalar (günlük rapor yazmak, Notion tekrarları yapmak) vardı. Tüm bunlar iradeni krizlere karşı sağlam tutuyor, hataları hızlıca fark edip toparlanmanı sağlıyordu.
Peki son 5 ayda ne oldu? Hayatta bazı şeyler yolunda gitmedi. Kişisel yaşam, depresyon ve sorunlarla geçti. Bu da doğal olarak krizleri yeniden beraberinde getirecekti. Ama bu sefer bazı şeyler çok daha farklı olmaya başladı…
Zaten hayatta bazı şeylerden memnun değildin ve yarı-depresif bir hal içindeydin. Bu meseleyle doğrudan ilgili değil; çünkü hayatta her zaman problemler olabilir. Mesele, onlara rağmen süreci korumaktır. Ama sen yavaş yavaş düzenin temelini oluşturan pek çok şeyi bırakmaya başladın. Öncelikle, günlük rapor yazmayı ve Notion tekrarlarını bıraktın. O an için normal görünüyordu; ne bir kriz vardı ne başka bir şey. Bu ilk hataydı. Azaltılabilirdi ama tamamen bırakılmamalıydı! Bu, süreci denetleyen mekanizmalardan biriydi.
Sonrasında uyku düzeni bozulmaya başladı. Avrupa’da olduğun dönemde ruh halin giderek karıştı ve uyku ve sabah rutinleri terk edildi. Artık takip edilen standart bir düzen kalmamıştı. O an etkisi hissedilmedi ama yaklaşmakta olan felaketin işaretleri bunlardı. Bu standartların terk edilmesi, duygusal çöküş ya da kriz anında toparlanman için gereken irade gücünün kaybolmasına neden olacaktı.
Daha sonra ise meditasyon bırakıldı. Bu, yapılan en büyük hatalardan biriydi. Çünkü meditasyon, düzenli olarak iradeye çok önemli bir destek sağlıyordu ve bu sürecin temel taşlarından biriydi. Böylece çöküş sürecinin başlaması için her şey hazırlandı ve ikinci aşamaya geçildi.
Sürecin temel taşlarının terk edilmesiyle birlikte duygusal denge bozuldu ve mevcut depresyon giderek ağırlaştı. Bu standartlar, seni bir şeyler yapmaya zorladığı için ruh halini de koruyordu. Artık o da kalmamıştı. Ruh halinin bozulmasıyla birlikte beyin çözüm aramaya başladı ve zamanla derinlerde kaybolmuş olan bağımlılığın yeniden yüzeye çıkmaya başladı. İzlediğin her şeyden azar azar tetiklenmeye başladın. İraden de giderek zayıfladığı için engel olmak zorlaşıyordu. Hatta, günlük rapor ve Notion tekrarları da durdurulduğu için, tüm bunların farkına varmak bile çok geç oldu. Çünkü sağlıklı düşünce de depresyonla birlikte zarar görmüştü.
İlk "rüya" (dream) Mayıs ayında yaşandı. O zaman kendini biraz toparlayabildin. Ama bu kısa sürdü; çünkü tekrar standart bir düzen kuramadın. Son "relaps"in üzerinden çok zaman geçtiği için artık sonuçlarını da göremez olmuştun. Halbuki Notion tekrarlarını sürdürseydin, bunu fark edebilirdin. Büyük bir çatlak oluşmuştu. Neyse, sonraki bir ay içinde bu durum giderek ağırlaştı. O kadar yavaş ilerledi ki ciddi önlem almakta çok geç kaldın. İlk kez Temmuz’da çok ciddi bir rüya yaşandı ve çöküş resmen başladı.
Bu son çöküş aşamasında bazı şeyleri fark etmekte korkunç derecede geç kaldın; çünkü Notion tekrarlarını yapmıyordun, birçok şey unutulmuştu. Yapman gereken şey, en kısa sürede standartları geri getirmek ve iradeni yeniden inşa etmeye başlamak olmalıydı. Ama geç kaldın. Onun yerine ağır bir “Çalışma ve Disiplin Programı”na devam ettin. Bunun iradeni güçlendireceğini düşünüyordun ama aksine, seni daha da zayıflatıyordu. Çünkü bu, sende stres yaratıyordu. Bu da sürece ait olmayan başka bir hayat probleminin sonucuydu. Eğer standart rutinler yerli yerinde olsaydı, bu problem de süreci bozmadan çözülebilirdi.
Ama olmadı. Ve bu durumun sonuçlarını her şeyin mahvolduğu son 3 güne kadar göremedin. Artık iraden tamamen çökmüştü. Rüyalara ve relapslara dayanamaz hale gelmiştin. Ciddi bir direniş gösterdin ama bazı şeyler için artık çok geçti. Stres krizleri bir yandan seni mahvediyor, bir yandan da standartları geri getiremiyordun; çünkü krizler tüm ruh halini ve enerjini yok ediyordu. Sonunda, kaçınılmaz olan relaps gerçekleşti.
Sonuç
Artık 2 yıllık bir sürecin nasıl çöktüğünü fark ettin. Bundan sonra yapman gereken şey, tüm bu yaşananlardan öğrendiklerinle hayata yeniden devam etmek. Ama artık bir şeye daha çok dikkat etmelisin: sürecin sürdürülebilirliği. İradeni yeniden inşa ederken önce "chaser" krizleri, sonra ise "fırsat" krizleri gelecek. Fırsat krizleri, sürecin ilk aylarında en küçük bir boşlukta bile seni mahvedebilecek krizlerdir.
Örneğin:
- Uyku düzeni (S1, S2, S3) bozulursa,
- Yatmadan önce ya da sabah uyanınca küçük boşluklar oluşursa,
- Yatakta uzun kalınırsa,
- Duygusal (irrasyonel) düşüncelere kapılınırsa…
Bunlar ilk zamanlarda başarılı şekilde uygulansa bile, sonraki 3–4 ay boyunca oluşacak en küçük bir açık süreci anında yok edebilir. Bu nedenle her şeyi detaylı şekilde hazırlamalı ve yeni sürece buna göre başlamalısın.
Özet
Standartların bozulması, düzeni – yani iradeyi ayakta tutan temel taşları – zayıflattı. Bu da hayattaki problemler krizleri yeniden tetiklediğinde tamamen savunmasız kalmana neden oldu.
- Günlük Rapor ve Notion tekrarları bırakıldı.
- Hayati öneme sahip kurallar terk edildi.
- Uyku, sabah ve meditasyon rutinleri bozuldu.
Bu kadar.
