Not: Arşivimde bulduğum eski yazımdır.Yakın gelecekte yeni yazılarla görüşmek üzere...
Merhaba dostlarım kendi bakış açıma göre sizlerin bir hedefin gerçekci bir şekilde nasıl belirleneceğini anlatmaya çalışacağım.Hatalar ve yanlışlar yapabilirim,eleştirinizle o kısımları düzeltmeye çalışacağım.Başlayalım;
Popüler kültürün artan gücüyle birlikte bugün pek çoğumuz gerçek dışı hedefler belirlemeye başladık.Ve her gerçek dışı hedef,aşırı büyük beklentilere neden oldu.Aşırı büyük beklentilerde gerçekleşmediği için muazzam çöküşlere maruz kaldık.Kendimizi başarısız olarak adlandırmamıza neden olan yanılgı aslında başladığımız noktada gizliydi;Hedefler.
DİRENÇ TEORİSİ
BİYOLOJİK İHTİYAÇLAR
Üremek,açlık,susuzluk,nefes almak vs. biyolojik ihtiyaçlar direnç teorisine dahil değildir.
1. Yaptığımız her eylem,başlarken bir dirence sahiptir.Biz bu eylemleri yapabilmek için bu dirençleri aşmak zorundayız.Ve her eylemin direnci aynı miktarda değildir.Hedeflerin zorluk derecesi büyüdükçe başlamak için gereken dirençlerde büyür.
ı-----------------------------------------------------------------------------------------------------------ı
ı Eylemler Dirençleri(100 üzerinden)
ı 5 sayfa Kitap okumak 10/100
ı 10 sayfa Kitap okumak 20/100
ı 25 sayfa kitap okumak 35/100
ı 50 sayfa kitap okumak 65/100
ı-----------------------------------------------------------------------------------------------------------ı
Tablo 1 (Sayılar atmasyondur.)
Örneğin üniversite sınavına çalışıyorsunuz.Eğer hedefiniz 100 bin ise bu daha kolay bir hedefken ki direnci 40,eğer hedefiniz 10 bin ise direnci 85'dir.Bizler aşamayacağımız dirençleri hedef olarak belirlersek,ilerleyemeyiz.Sonuç olarak tekrar başladığımız noktaya döneriz.
2.Her eylem tekrarlandıkça direnci azalır.Ama asla 0 olmaz.Ve aynı şekilde bir eylem ne kadar tekrarlanmazsa direnci zamanla eski haline döner.
Buna aslında alışkanlık diyoruz.Alışkın olduğumuz davranışlar zamanla bize daha kolay gelmeye başlarlar.Ama bir davranışa ne kadar ara verirseniz sizin için kolaylaşan davranış(azalan direnç) tekrar eski haline döner.
3. Dirençler büyüdükçe o hedef için çalışılması gereken sürede artar.
En önemli maddelerden birisidir.Çünkü büyük hedefler büyük çalışmalar ister.
ÖDÜL
1. Farkında olmadan her eylemi ödülü için yaparız.Bir eylemdeki ödül ne kadar fazlaysa ve kısa sürede ulaşılabiliyorsa beynimiz o eyleme koşar.
Kısa vadeli haz kaynakları bizi esir almasının en büyük nedeni bu maddedir.Teknolojininde yardımıyla insanlar doğayı kendi çıkarları uğruna kullanmaya başladı.Zamanla insanın ödül döngüsünü bozacak şeyler üretildi.Bu yüzden çeşitli bağımlılıklar ortaya çıktı
2. Her ödülün bir tatmin süresi vardır.Hiçbir ödül sonsuza dek bizde aynı duyguları uyandırmaz.
İsterseniz ferrariye sahip olun bu ödülün bir bitiş süresi vardır.Bir süre sonra alışacağınız için ferrari sizde hep aynı duyguları uyandırmayacaktır.
Hedef'in Mekanizmaları
1. Bir eylemde ilerledikçe atalet duygusunu daha kolay yenmeye başlarız.
ı-----------------------------------------------------------------------------------------------------------ı
ı Atalet(100 üzerinden) Çalışılan Süre
ı 60 , İlk hafta (Çalışılan Süre)
ı 45 , 1.ay ( Çalışılan Süre)
ı 35 , 3.ay ( Çalışılan Süre )
ı 15 , 6.ay ( Çalışılan Süre )
ı-----------------------------------------------------------------------------------------------------------ı
Tablo 2 (Sayılar atmasyondur.)
Çoğumuza filmlerde,dizilerde,videolarda gösterilen şey atalet duygusunun 6.ay versiyonudur.Hepimiz eyleme başlayınca o durumu arzularız.Bulduğumuz tam tersine isteksiz bir ruh halidir.Çünkü atalet duygusu halen azalmamıştır.Atalet duygusunu zamanla azalacaktır.Bu aşılması zor olan durumdur.Hedefi için çalışan insanı devam etmeyen insandan ayıran şey budur;Devam edebilme becerisi.Bir kişi devam edebildiği sürece hedefi üzerinde yol alacaktır.
2. Bir eylemde belirgin sonuçlar görmeye başladıkça uzun vadeli motivasyonunuz artar.
Herkesin düşündüğünün aksine iki çeşit motivasyon mevcuttur;a.Kısa vadeli motivasyon,b.Uzun vadeli motivasyon
a.Kısa Vadeli Motivasyon
Bir işe başlarken motive olmanızı sağlayan şey kısa süreli motivasyondur.Bu motivasyonun süresi çok kısadır ve hızla söner.
b.Uzun Vadeli Motivasyon
Uzun vadeli motivasyon eylem ve sonuç bazlıdır.Birde bunlara ek olarak sonuçların pozitif olması gerekir.Bu yüzden kötü sonuç gelince hepimiz üzülürüz ve o işi yapmak istemeyiz.Çünkü negatiflik ilerleme olarak kabul edilmez.Hatta negatif sonuç gerileme olarak kabul edilir.Bu yüzden hepimiz yükselen eğrilere sahip olmak isteriz ama gerçekler farklıdır.Hedefe ulaşırken sürekli olarak durmadan iniş ve çıkışlar mevcuttur.
İnsanların düştüğü en büyük yanılgı kısa vadeli motivasyonla uzun vadeli işler yapmayı arzularlar.Bunun sonucu olarak ilerleme katedemezler.Eylem yoksa sonuç yoktur.Sonuç yoksa uzun vadeli motivasyonun esamesi bile okunmaz.Kısa vadeli motivasyonda hızlıca biter.Bu yüzden sürekli olarak motivasyon videoları izleyip birşeyler umarız.Veya herhangi birşeye defalarca kez başlamanın bize aradığımız şeyi vericeğini düşünürüz.
Gerçekler acıtıcıdır.Hayat tam olarak bir savaş arenasıdır.İyi birşeyi elde etmek çok çaba ve efor ister.Bu defalarca düşük kalkmakla ilgilidir.Bu rahatınızı parçalamakla ilgilidir.Sürekli yükselen şeyler ancak filmlerde olur.Bu yüzden bazen düşmeyide kabul etmelisin.Hayatta çalıştığın sürece ilerlersin ve ancak o zaman uzun vadeli motivasyona can verirsin.Ve ilerlemek hep yükselmek demek değildir.
Farkında olmadan çoğu kişişel gelişimci kısa süreli motivasyona hitap eder.Bizlere hep ünlülerin hayat şekilleri gösterilir ve çok kısa sürede o statülere ulaşmamız için uğraşılır.Bu yazıyı oku bakış açın değişsin,bu videoyu kesin izle,3 adımda sıkıntılarını yok et,hayallerini başarmak için bu adımları izle vb.Bu mottolar hedeflerimize yansır ve bizde o gösterilen imgelere kendimizi uyarlamayı deneriz.Ve sonuç faciadır;Kendimizi mükemmellik baloncuğunun içine kapatırız.(Ayrı bir yazıda mükemmeliyetçilik olgusunu daha detaylı irdelemeye çalışacağım.)
3. Çabalar bizi mutlu eder.
Hayatımızda hedeflerimizi ne kadar net belirsek işimiz o kadar kolaylaşır.Bir hedef aslında yaşadığımız belirsizlik denizinde gidilecek bir nokta seçmektir.Fakat oraya vardığımızda o nokta orada olmayabilir ya da farklı birşey bulabiliriz.Adı gibi burası belirsizlik denizidir.Bizleri mutlu eden şey o noktaya varırken o rota üzerindeki çabalarımızdır.
Nokta(hedef) ilerlememizi sağlayan bir yakıtten,ulaşırken harcadığımız çabada bizi mutlu eder.Sadece ödülü ister ve mücadeleden kaçınırsanız ilerleyemezsiniz.Süreci istemeniz ve hayatınızda vereceğiniz mücadeleyi belirlemeniz gerekiyor.Fakat paradoksal olarak günümüz dünyası az çaba ile yüksek ödüle programlanmıştır.Mükemmellik baloncuğunun içine sıkışmış her birey,bu programdan devasa zarar görür.Sonuçsuz çaba olmadığı gibi çabasızda sonuç yoktur.Tıklanma uğruna atılan başlıklar algılarımızı köreltir ve bizi çabasız sonuca yöneltir(Çaba Paradoksunun Çözümü bknz).Oysa iyi birşeyler yapabilmek için çok çalışmak gerekir.
4.Hedefler sorun temellidir.
Tüm sorunlarınızı çözmek sizi mutlu etmez.Tam aksine sizi mutlu eden sorun çözmektir.Sorun çözdükçe gelişiriz.Her sorunun çözümü yeni bir sorunun başlangıcıdır.Bu bitmek bilmeyen bir döngüdür.Ve bu sorunları çözmek bizim hedef dediğimiz şeyi oluşturur.Bütün hedefler bir sorun ve onun çözümü üstüne temellenmiştir.
Bir Hedefe Ulaşmayı Engelleyen Şeyler
Dikkat Dağıtıcı Öğeler
Bugün bir insanı hedefinden alıkoyabilecek güçte dikkat dağıtıcı öğeler üretilmiştir.Bütün bu öğeler x ya da y platformda daha fazla zaman geçirebilmemiz için dizayn edilmiştir.Dikkat dağıtıcı öğeler susturulmadığı her vakit insanın zihnini işgal ederler.Her bildirim sesi sizin dikkatinizden alıkoyar.
Geçmişin Hataları
Eğer geçmişte bu hataları yapmasaydım diye başlayan cümleler kuruyorsanız büyük bir yanlışın içindesiniz.Hata yapmadan hiçbirşey öğrenilmez.Birinin tecrübesini bile okurken aslında o kişinin hatası sonucu o tecrübeyi elde ettiğini fark etmelisiniz.Hata yoksa ilerlemede yoktur.Siz geçmişinizle bir bütünsünüz,o geçmiş olmasaydı bugün ki siz olamazdınız.
""Bugünkü aklım olsaydı dün yaptıklarımı yapmazdım. Ama dün yaptıklarımı yapmasaydım bugünkü aklım olmazdı...""
Geçmiş değiştirilmez bir olgudur.Eğer geçmişi bugün ki aklınızla yorumlaya kalkarsanız sürekli bir hata bulacaksanız.Çünkü düşünceleriniz değişiyor. Aslında hatalar sizi iyileştirir.Karmaşık bir şekilde hatalarınız sizin gelecekte daha az hata yapmanıza neden olur.
Geleceğin Olasılıkları
Ya bu olursa,ya da şu olursa.. bitmek bilmeyen bir döngüye hoşgeldiniz ! Çünkü gelecekteki hiçbirşeyi kesin olarak bilemezsiniz.Hatta olacak olan birşey bile olana kadar kesin değildir(Matematik,fizik vb. hariç).Siz veya tüm insanlık otursa ve düşünse yinede bu belirsizliği çözemeyiz.Beynimiz bunu düşünür çünkü önlem almak ister.Bu açıdan bakınca bu düşünce hoştur.Ama alabildiğimiz önlemin bir sınırı vardır.Ve herşeye gücümüz yetmez.Belirsizlik korkulması gereken birşey değildir. Tam tersine merak uyandırması gereken ve insani tetikte tutan birşeydir. Eğer herşeyi kesin olarak bilseydiniz bir robota dönüşmeniz kaçınılmaz olurdu.
Merhaba dostlarım kendi bakış açıma göre sizlerin bir hedefin gerçekci bir şekilde nasıl belirleneceğini anlatmaya çalışacağım.Hatalar ve yanlışlar yapabilirim,eleştirinizle o kısımları düzeltmeye çalışacağım.Başlayalım;
Popüler kültürün artan gücüyle birlikte bugün pek çoğumuz gerçek dışı hedefler belirlemeye başladık.Ve her gerçek dışı hedef,aşırı büyük beklentilere neden oldu.Aşırı büyük beklentilerde gerçekleşmediği için muazzam çöküşlere maruz kaldık.Kendimizi başarısız olarak adlandırmamıza neden olan yanılgı aslında başladığımız noktada gizliydi;Hedefler.
DİRENÇ TEORİSİ
BİYOLOJİK İHTİYAÇLAR
Üremek,açlık,susuzluk,nefes almak vs. biyolojik ihtiyaçlar direnç teorisine dahil değildir.
1. Yaptığımız her eylem,başlarken bir dirence sahiptir.Biz bu eylemleri yapabilmek için bu dirençleri aşmak zorundayız.Ve her eylemin direnci aynı miktarda değildir.Hedeflerin zorluk derecesi büyüdükçe başlamak için gereken dirençlerde büyür.
ı-----------------------------------------------------------------------------------------------------------ı
ı Eylemler Dirençleri(100 üzerinden)
ı 5 sayfa Kitap okumak 10/100
ı 10 sayfa Kitap okumak 20/100
ı 25 sayfa kitap okumak 35/100
ı 50 sayfa kitap okumak 65/100
ı-----------------------------------------------------------------------------------------------------------ı
Tablo 1 (Sayılar atmasyondur.)
Örneğin üniversite sınavına çalışıyorsunuz.Eğer hedefiniz 100 bin ise bu daha kolay bir hedefken ki direnci 40,eğer hedefiniz 10 bin ise direnci 85'dir.Bizler aşamayacağımız dirençleri hedef olarak belirlersek,ilerleyemeyiz.Sonuç olarak tekrar başladığımız noktaya döneriz.
2.Her eylem tekrarlandıkça direnci azalır.Ama asla 0 olmaz.Ve aynı şekilde bir eylem ne kadar tekrarlanmazsa direnci zamanla eski haline döner.
Buna aslında alışkanlık diyoruz.Alışkın olduğumuz davranışlar zamanla bize daha kolay gelmeye başlarlar.Ama bir davranışa ne kadar ara verirseniz sizin için kolaylaşan davranış(azalan direnç) tekrar eski haline döner.
3. Dirençler büyüdükçe o hedef için çalışılması gereken sürede artar.
En önemli maddelerden birisidir.Çünkü büyük hedefler büyük çalışmalar ister.
ÖDÜL
1. Farkında olmadan her eylemi ödülü için yaparız.Bir eylemdeki ödül ne kadar fazlaysa ve kısa sürede ulaşılabiliyorsa beynimiz o eyleme koşar.
Kısa vadeli haz kaynakları bizi esir almasının en büyük nedeni bu maddedir.Teknolojininde yardımıyla insanlar doğayı kendi çıkarları uğruna kullanmaya başladı.Zamanla insanın ödül döngüsünü bozacak şeyler üretildi.Bu yüzden çeşitli bağımlılıklar ortaya çıktı
2. Her ödülün bir tatmin süresi vardır.Hiçbir ödül sonsuza dek bizde aynı duyguları uyandırmaz.
İsterseniz ferrariye sahip olun bu ödülün bir bitiş süresi vardır.Bir süre sonra alışacağınız için ferrari sizde hep aynı duyguları uyandırmayacaktır.
Hedef'in Mekanizmaları
1. Bir eylemde ilerledikçe atalet duygusunu daha kolay yenmeye başlarız.
ı-----------------------------------------------------------------------------------------------------------ı
ı Atalet(100 üzerinden) Çalışılan Süre
ı 60 , İlk hafta (Çalışılan Süre)
ı 45 , 1.ay ( Çalışılan Süre)
ı 35 , 3.ay ( Çalışılan Süre )
ı 15 , 6.ay ( Çalışılan Süre )
ı-----------------------------------------------------------------------------------------------------------ı
Tablo 2 (Sayılar atmasyondur.)
Çoğumuza filmlerde,dizilerde,videolarda gösterilen şey atalet duygusunun 6.ay versiyonudur.Hepimiz eyleme başlayınca o durumu arzularız.Bulduğumuz tam tersine isteksiz bir ruh halidir.Çünkü atalet duygusu halen azalmamıştır.Atalet duygusunu zamanla azalacaktır.Bu aşılması zor olan durumdur.Hedefi için çalışan insanı devam etmeyen insandan ayıran şey budur;Devam edebilme becerisi.Bir kişi devam edebildiği sürece hedefi üzerinde yol alacaktır.
2. Bir eylemde belirgin sonuçlar görmeye başladıkça uzun vadeli motivasyonunuz artar.
Herkesin düşündüğünün aksine iki çeşit motivasyon mevcuttur;a.Kısa vadeli motivasyon,b.Uzun vadeli motivasyon
a.Kısa Vadeli Motivasyon
Bir işe başlarken motive olmanızı sağlayan şey kısa süreli motivasyondur.Bu motivasyonun süresi çok kısadır ve hızla söner.
b.Uzun Vadeli Motivasyon
Uzun vadeli motivasyon eylem ve sonuç bazlıdır.Birde bunlara ek olarak sonuçların pozitif olması gerekir.Bu yüzden kötü sonuç gelince hepimiz üzülürüz ve o işi yapmak istemeyiz.Çünkü negatiflik ilerleme olarak kabul edilmez.Hatta negatif sonuç gerileme olarak kabul edilir.Bu yüzden hepimiz yükselen eğrilere sahip olmak isteriz ama gerçekler farklıdır.Hedefe ulaşırken sürekli olarak durmadan iniş ve çıkışlar mevcuttur.
İnsanların düştüğü en büyük yanılgı kısa vadeli motivasyonla uzun vadeli işler yapmayı arzularlar.Bunun sonucu olarak ilerleme katedemezler.Eylem yoksa sonuç yoktur.Sonuç yoksa uzun vadeli motivasyonun esamesi bile okunmaz.Kısa vadeli motivasyonda hızlıca biter.Bu yüzden sürekli olarak motivasyon videoları izleyip birşeyler umarız.Veya herhangi birşeye defalarca kez başlamanın bize aradığımız şeyi vericeğini düşünürüz.
Gerçekler acıtıcıdır.Hayat tam olarak bir savaş arenasıdır.İyi birşeyi elde etmek çok çaba ve efor ister.Bu defalarca düşük kalkmakla ilgilidir.Bu rahatınızı parçalamakla ilgilidir.Sürekli yükselen şeyler ancak filmlerde olur.Bu yüzden bazen düşmeyide kabul etmelisin.Hayatta çalıştığın sürece ilerlersin ve ancak o zaman uzun vadeli motivasyona can verirsin.Ve ilerlemek hep yükselmek demek değildir.
Farkında olmadan çoğu kişişel gelişimci kısa süreli motivasyona hitap eder.Bizlere hep ünlülerin hayat şekilleri gösterilir ve çok kısa sürede o statülere ulaşmamız için uğraşılır.Bu yazıyı oku bakış açın değişsin,bu videoyu kesin izle,3 adımda sıkıntılarını yok et,hayallerini başarmak için bu adımları izle vb.Bu mottolar hedeflerimize yansır ve bizde o gösterilen imgelere kendimizi uyarlamayı deneriz.Ve sonuç faciadır;Kendimizi mükemmellik baloncuğunun içine kapatırız.(Ayrı bir yazıda mükemmeliyetçilik olgusunu daha detaylı irdelemeye çalışacağım.)
3. Çabalar bizi mutlu eder.
Hayatımızda hedeflerimizi ne kadar net belirsek işimiz o kadar kolaylaşır.Bir hedef aslında yaşadığımız belirsizlik denizinde gidilecek bir nokta seçmektir.Fakat oraya vardığımızda o nokta orada olmayabilir ya da farklı birşey bulabiliriz.Adı gibi burası belirsizlik denizidir.Bizleri mutlu eden şey o noktaya varırken o rota üzerindeki çabalarımızdır.
Nokta(hedef) ilerlememizi sağlayan bir yakıtten,ulaşırken harcadığımız çabada bizi mutlu eder.Sadece ödülü ister ve mücadeleden kaçınırsanız ilerleyemezsiniz.Süreci istemeniz ve hayatınızda vereceğiniz mücadeleyi belirlemeniz gerekiyor.Fakat paradoksal olarak günümüz dünyası az çaba ile yüksek ödüle programlanmıştır.Mükemmellik baloncuğunun içine sıkışmış her birey,bu programdan devasa zarar görür.Sonuçsuz çaba olmadığı gibi çabasızda sonuç yoktur.Tıklanma uğruna atılan başlıklar algılarımızı köreltir ve bizi çabasız sonuca yöneltir(Çaba Paradoksunun Çözümü bknz).Oysa iyi birşeyler yapabilmek için çok çalışmak gerekir.
4.Hedefler sorun temellidir.
Tüm sorunlarınızı çözmek sizi mutlu etmez.Tam aksine sizi mutlu eden sorun çözmektir.Sorun çözdükçe gelişiriz.Her sorunun çözümü yeni bir sorunun başlangıcıdır.Bu bitmek bilmeyen bir döngüdür.Ve bu sorunları çözmek bizim hedef dediğimiz şeyi oluşturur.Bütün hedefler bir sorun ve onun çözümü üstüne temellenmiştir.
Bir Hedefe Ulaşmayı Engelleyen Şeyler
Dikkat Dağıtıcı Öğeler
Bugün bir insanı hedefinden alıkoyabilecek güçte dikkat dağıtıcı öğeler üretilmiştir.Bütün bu öğeler x ya da y platformda daha fazla zaman geçirebilmemiz için dizayn edilmiştir.Dikkat dağıtıcı öğeler susturulmadığı her vakit insanın zihnini işgal ederler.Her bildirim sesi sizin dikkatinizden alıkoyar.
Geçmişin Hataları
Eğer geçmişte bu hataları yapmasaydım diye başlayan cümleler kuruyorsanız büyük bir yanlışın içindesiniz.Hata yapmadan hiçbirşey öğrenilmez.Birinin tecrübesini bile okurken aslında o kişinin hatası sonucu o tecrübeyi elde ettiğini fark etmelisiniz.Hata yoksa ilerlemede yoktur.Siz geçmişinizle bir bütünsünüz,o geçmiş olmasaydı bugün ki siz olamazdınız.
""Bugünkü aklım olsaydı dün yaptıklarımı yapmazdım. Ama dün yaptıklarımı yapmasaydım bugünkü aklım olmazdı...""
Geçmiş değiştirilmez bir olgudur.Eğer geçmişi bugün ki aklınızla yorumlaya kalkarsanız sürekli bir hata bulacaksanız.Çünkü düşünceleriniz değişiyor. Aslında hatalar sizi iyileştirir.Karmaşık bir şekilde hatalarınız sizin gelecekte daha az hata yapmanıza neden olur.
Geleceğin Olasılıkları
Ya bu olursa,ya da şu olursa.. bitmek bilmeyen bir döngüye hoşgeldiniz ! Çünkü gelecekteki hiçbirşeyi kesin olarak bilemezsiniz.Hatta olacak olan birşey bile olana kadar kesin değildir(Matematik,fizik vb. hariç).Siz veya tüm insanlık otursa ve düşünse yinede bu belirsizliği çözemeyiz.Beynimiz bunu düşünür çünkü önlem almak ister.Bu açıdan bakınca bu düşünce hoştur.Ama alabildiğimiz önlemin bir sınırı vardır.Ve herşeye gücümüz yetmez.Belirsizlik korkulması gereken birşey değildir. Tam tersine merak uyandırması gereken ve insani tetikte tutan birşeydir. Eğer herşeyi kesin olarak bilseydiniz bir robota dönüşmeniz kaçınılmaz olurdu.
