Anlıyorum dostum, kolay gelsin
Haz İyi Bir Şey Midir
- Konuyu başlatan cvehileyle
- Başlangıç tarihi
Yanlış bilmiyorsan ibni sinanın bir örneği var ben bunu sana uyarlıyayım. Seni elinde olmadan kaçırıp(iradeni elinden alıp) falakaya yatırıp 24 saat dövdüğüm zaman bu şeyin nötr olduğunu iddia edebilir misin?
G
Epiktetos değerli bir düşünür olabilir fakat her dediğini yapmak felsefenin mantığına aykırı. Onun felsefesini düşünürsün, aklına yatan yerleri olur yatmayan yerleri olur, kırpıp biçersin kendine göre bir yol çizersin. Epiktetos'un ne dediği değil senin ne düşündüğün önemlidir.
Ben de bu noktaya geldim.
Ben belki edemem ama Epiktetos nötr diyecektir. Üzülüp sızlanırsan asıl bu kötüdür.
Bak insan rasyonel bir varlıktir ama duygusal kimliğini kenara bırakamaz. seni bir fikrin için dövsem işkence etsem senin rasyonel olan fikrinden vazgeçmemen anlaşılabilir. Ama durduk yere kaçırsam dövsem ağlarsın sızlanırsın bu kötü bir şeydir çünkü. Ve emin ol her insan hisseder. Epiktetosu da alsan dövsem bu onu hissedecek. Hee ona göre nötrse ben zevk aldığım sürece bu eylemi sürdürüm epiktetosta bana bir şey diyemez çünkü kontrolünde değil dünyanın dönemesi gibi bir şey. Bu sana gerçekçi geliyor mu? Hayatın içinden olmayan bir şeyi benimsemeyin.
G
cvehileyle bak az önce kitapda alttaki yazıyı okurken sen aklıma geldin sıcağı sıcağına yazıyorum.
Okunu hedeften öteye atan okçu, okunu hedefe ulaştırmayan okçudan daha başarılı sayılmaz. İnsanın gözü karanlıkta iyi görmez, fazla ışıkta da. Platon'da Kallikles der ki, felsefenin fazlası zarardır. Felsefe bir kerteye kadar iyidir, hoştur; faydalı olduğu kerteyi aşacak kadar derinlere gidersek çileden çıkar kötüleşiriz; herkesin inandığı, uyduğu şeyleri küçümseriz; herkesle doğru dürüst konuşmaya, herkes gibi dünyadan zevk almaya düşman oluruz; kimseyi yönetemeyecek, başkalarına da hayrımız dokunamayacak hâle geliriz; boş yere şunun bunun sillesini yeriz.
Kallikles doğru söylüyor; çünkü felsefenin fazlası bizim gerçek duygularımızı körletir; lüzumsuz bir inceleme ile bizi tabiatın güzel ve rahat yolundan çıkarır.
Düşüncede saplantı ve azgınlık en açık ahmaklık belirtisidir. Canlılar arasında eşekten daha kendinden emin, daha vurdumduymaz, daha içine kapalı, daha ciddi, daha ağır başlı olanı var mıdır?
Okunu hedeften öteye atan okçu, okunu hedefe ulaştırmayan okçudan daha başarılı sayılmaz. İnsanın gözü karanlıkta iyi görmez, fazla ışıkta da. Platon'da Kallikles der ki, felsefenin fazlası zarardır. Felsefe bir kerteye kadar iyidir, hoştur; faydalı olduğu kerteyi aşacak kadar derinlere gidersek çileden çıkar kötüleşiriz; herkesin inandığı, uyduğu şeyleri küçümseriz; herkesle doğru dürüst konuşmaya, herkes gibi dünyadan zevk almaya düşman oluruz; kimseyi yönetemeyecek, başkalarına da hayrımız dokunamayacak hâle geliriz; boş yere şunun bunun sillesini yeriz.
Kallikles doğru söylüyor; çünkü felsefenin fazlası bizim gerçek duygularımızı körletir; lüzumsuz bir inceleme ile bizi tabiatın güzel ve rahat yolundan çıkarır.
Düşüncede saplantı ve azgınlık en açık ahmaklık belirtisidir. Canlılar arasında eşekten daha kendinden emin, daha vurdumduymaz, daha içine kapalı, daha ciddi, daha ağır başlı olanı var mıdır?
Kendini korumaya çalışır bence ama koruyamazsa üzülmenin manası yok. Ayrıca yanılıyorsun ağlayıp sızlanmaz. Sokrates mahkum edildiğinde ağlayıp sızladı mı? Ölmeyi bizzat kendisi istedi. Kaçma fırsatı vardı kaçmadı, af dileyebilirdi dilemedi. Bedenini değil karakterini korudu. Mahkemeye hazırlanmasını söyleyen birine aynen şunu dedi; zaten ömrüm boyunca buna hazırlanıyordum
Hangi kitap?
G
Montaigne - Denemeler
Abartmış. Marcus aurelius felsefeyle çok haşır neşirdi koskoca Roma’yı yönetti. İlgilenmemiz gerektiği gibi ilgilenirsek hiçbir sorunla karşılaşmayız. Eğer yanlış ilgileniyorsak bu kendimizden kaynaklıdır.
G
Marcus Aurelius'un Kendime Düşünceler kitabından bazı altını çizdiğim yerleri yazıyorum:
Hayat savaşa ve bir yolcunun geçici konaklamasına benzer, ölümünden sonra ün de unutulur. Bu yüzden bizi ne koruyup gözetecek? Bizi koruyup gözetecek yegane şey felsefedir.
Burada felsefenin öneminden bahsetmiş doğrudur fakat başka ne söylediğine de bakalım.
İşlerini ne zoraki, ne kendi başına, ne araştırmadan ne de aksi yöne kürek çekerek yap. Kendi düşünceni titizlikle süsleme. Gevezeliğe ve işgüzarlığa yönelme. İçindeki tanrısal güç, yaşını başını almış politikacıyı Romalı bir lideri, hayattan ayrılma sinyalini istekle bekleyen, ne bir yemine, ne de bir insanının tanıklığına ihtiyaç duyan, kendi ayakları üzerinde duran bir erkeği yönetsin. Başkalarının verdiği imkanla ışık saçan biri olma, başkalarının yardımıyla elde edilecek sükünete ihtiyaç duyma. Özetle bir adamın kendi başına dik durması gerekir, dik tutulması değil.
Kesinlikle gerçekleştirmek istediğin şeyler için hızlan, boş umutları defet, eğer kendinle ilgiliysen, hala mümkünken kendi yardımına kendin koş.
Bazı şeylerin, bazı insanlar tarafından belli bir şekilde yapılması zorunludur, aksini beklemek, acı özsuyu olmayan incir ağacı istemek gibidir. Burada da unutmaman gereken şey şudur: Kısa süre sonra sen de o da öleceksiniz, bundan daha kısa bir süre sonraysa isminiz bile kalmayacak ardınızda.
Birtakım şeyler hakkında küstahça yargı verenleri ve senin de kendisi gibi yargı vermeni isteyenleri onaylama. Herşeyi olduğu gibi gör. (Bunu okurken bazenleri böyle düşündüğümü farkettim.)
"Mantığın var mı?" "Var." "Öyleyse neden kullanmıyorsun? Mantığın işini yapıyorsa başka ne istersin?"
Hayat savaşa ve bir yolcunun geçici konaklamasına benzer, ölümünden sonra ün de unutulur. Bu yüzden bizi ne koruyup gözetecek? Bizi koruyup gözetecek yegane şey felsefedir.
Burada felsefenin öneminden bahsetmiş doğrudur fakat başka ne söylediğine de bakalım.
İşlerini ne zoraki, ne kendi başına, ne araştırmadan ne de aksi yöne kürek çekerek yap. Kendi düşünceni titizlikle süsleme. Gevezeliğe ve işgüzarlığa yönelme. İçindeki tanrısal güç, yaşını başını almış politikacıyı Romalı bir lideri, hayattan ayrılma sinyalini istekle bekleyen, ne bir yemine, ne de bir insanının tanıklığına ihtiyaç duyan, kendi ayakları üzerinde duran bir erkeği yönetsin. Başkalarının verdiği imkanla ışık saçan biri olma, başkalarının yardımıyla elde edilecek sükünete ihtiyaç duyma. Özetle bir adamın kendi başına dik durması gerekir, dik tutulması değil.
Kesinlikle gerçekleştirmek istediğin şeyler için hızlan, boş umutları defet, eğer kendinle ilgiliysen, hala mümkünken kendi yardımına kendin koş.
Bazı şeylerin, bazı insanlar tarafından belli bir şekilde yapılması zorunludur, aksini beklemek, acı özsuyu olmayan incir ağacı istemek gibidir. Burada da unutmaman gereken şey şudur: Kısa süre sonra sen de o da öleceksiniz, bundan daha kısa bir süre sonraysa isminiz bile kalmayacak ardınızda.
Birtakım şeyler hakkında küstahça yargı verenleri ve senin de kendisi gibi yargı vermeni isteyenleri onaylama. Herşeyi olduğu gibi gör. (Bunu okurken bazenleri böyle düşündüğümü farkettim.)
"Mantığın var mı?" "Var." "Öyleyse neden kullanmıyorsun? Mantığın işini yapıyorsa başka ne istersin?"
Hazzı almak vardır. Ya da onu yan ürün olarak elde etmek. Erdemli birisin için hazzın yoluna düşmek olabilecek en kötü şeydir. Hazzı biz yaşıyoruz ama haz bizi kontrol ederse. Efendi biz değilizdir artık. Haz için çalışanlar onu elde ederler. Erdem için çalışanlar hazzı yan ürün olarak alır Seneca:
Sen hazzı kucaklıyorsun ben ona gem vuruyorum sen hazdan hoşlanıyorsun ben onu kullanıyorum sen onun en yüce olduğunu düşünüyorsun ben onu iyi olarak bile görmüyorum sen haz için herşeyi yapıyorsun ben hiçbir şey yapmıyorum.
Yanı erdem için çalışanlar hazza pek ihtiyaç duymaz yan ürün olarak onu elde ediyorlardır. Hem kendilerine ve doğaya diğer insanlara yardımcı olurken kendi içindeki arzuyu doyururlar.
Sen hazzı kucaklıyorsun ben ona gem vuruyorum sen hazdan hoşlanıyorsun ben onu kullanıyorum sen onun en yüce olduğunu düşünüyorsun ben onu iyi olarak bile görmüyorum sen haz için herşeyi yapıyorsun ben hiçbir şey yapmıyorum.
Yanı erdem için çalışanlar hazza pek ihtiyaç duymaz yan ürün olarak onu elde ediyorlardır. Hem kendilerine ve doğaya diğer insanlara yardımcı olurken kendi içindeki arzuyu doyururlar.
İnsanlık bu zamana kadar geldiyse iyi bir şeydir.
